‘नेवाः लहना’ रेस्टुराँसँग ७६ वटा भान्छा गाँसिएका छन्, जसमा थाः बहाल टोलका तीन सय ३२ परिवार जोडिएका छन्। सबै भान्छामा गरी ९० जना कामदार छन्। भान्छाहरूबाट प्राप्त आम्दानी सबै परिवारलाई बाँड्ने गरिन्छ।
काठमाडौं- कीर्तिपुरस्थित थाः बहालमा छ, ‘नेवाः लहना’ रेस्टुराँ। ७६ वटा नेवारी भान्छाको मिलनबिन्दु हो, यो। २२ भदौ ०६३ देखि सञ्चालनमा आएको यस रेस्टुराँमा नेवारी सभ्यताको पूर्ण झल्को पाइन्छ। नेवारी रहनसहन, खानपिन र पहिरन यहाँ पुग्ने खानाका पारखीमाझ लोकप्रिय छन्। रेस्टुराँका संस्थापक हुन्, राजमान मानव।
हाल रेस्टुराँ रहेको स्थानमा १७ वर्षअघिसम्म नेवार समुदायका परम्परागत सामग्री संग्रहित संग्रहालय थियो। टोलका युवालाई स्थानीय स्तरमै रोजगारी दिने आवाज मुखरित भएपछि सोही संग्रहालयलाई नेवारी सभ्यताको झल्को दिने गरी रेस्टुराँ सञ्चालन गर्ने निर्णय टोलवासीले गरे। संग्रहालयमा ढिकी, जाँतो, हाकुपटासी बनाउने तान, परालका सुकुल, कुर्सी, वृद्धवृद्धाको जङ्को गर्ने भीम रथलगायत सामग्री राखिएका थिए। ती सबै सामग्रीलाई जस्ताको तस्तै राखेर रेस्टुराँ खोलियो, ‘नेवाः लहना’। ती परम्परागत सामान अहिले रेस्टुराँको इन्टेरियर डिजाइन बनेका छन्।
रेस्टुराँका ग्राहकलाई बस्न परालबाट बनेका सुकुल र हाकुपटासीबाट बनेका चकटी बिछ्याइएको छ। सेरामिक प्लेटमा नभई काँसका थाल, बटुका र गिलासमा नेवारी परिकार पस्किइन्छ। हाकुपटासीमा सजिएका महिलाले नजिकै आगोमा पकाएको खाना पाहुनालाई पस्किन्छन् ।
९५ प्रतिशत पाहुना कीर्तिपुरबाहिरका हुन्छन्। परम्परागत नेवारी खानपिन शैलीलाई बचाउने हाम्रो लक्ष्य हो।
त्यसैले रेस्टुराँमा परम्परागत ग्रामीण जीवनशैली प्रतिबिम्बित हुन्छ। २९ थरीका ‘बफ’ परिकार लहनाको विशेषता हो। यहाँको अर्गानिक पेय पदार्थ ग्राहकमाझ लोकप्रिय छ। स्थानीय किसानले उत्पादन गरेको चामल, सागपात प्रयोग हुन्छन्। रेस्टुराँ स्थापना हुँदा ४७ वटा भान्छा यसमा जोडिएका थिए। अहिले ७६ वटा पुगेका छन्, जसमा थाः बहाल टोलका तीन सय ३२ परिवार जोडिएका छन्। सबै भान्छामा गरी ९० जना कामदार छन्। भान्छाहरूबाट प्राप्त आम्दानी सबै परिवारलाई बाँड्ने गरिएको छ।
सबै भान्छामा गरी दैनिक करिब दुई हजार पाहुना आउने ‘नेवाः लहना’का सञ्चालक मानव बताउँछन्। ‘९५ प्रतिशत पाहुना कीर्तिपुरबाहिरका हुन्छन्,’ उनी भन्छन्, ‘परम्परागत नेवारी खानपिन शैलीलाई बचाउने हाम्रो लक्ष्य हो।’ ती भान्छाका पाहुना विदेशी पर्यटक पनि हुने गरेका छन्। पछिल्लो समय सेलेब्रिटीहरूको ‘चिल-आउट’ जक्सन पनि बनेको छ, लहना। योगेश्वर अमात्य, सञ्जय श्रेष्ठ, भीम तुलाधर, दीपक बज्राचार्यलगायत सेलेब्रिटी यी भान्छामा पुगिरहन्छन्। अन्तर्राष्ट्रियस्तरका ‘गाइड बुक’ र म्यागेजिन मात्र होइन, सिएनएन, बिबिसीलगायत टेलिभिजन च्यानलहरूले पनि यी भान्छाका कथा प्रकाशन-प्रसारण गरिसकेका छन्।
